form 3 bab 5 sejarah

Question

这边我听不懂，是Sarawak被Kesultanan Brunei的sistem pentadbiran给影响到了

所以才把sarawak分成3 个部分来管理

并且将这三个部分分别给了DATU PATINGGI, DATU BANDAR 还有DATU TEMMENGGUNG管是吗

然后后面谁能给我解释下，真的听不懂了

谢谢（照片原本要上传的，根本上传不了，一直讲

最长 12000 个字符

）

真的会被气死，我明明才写五个字

Comments

bab 5 sejarah 5.1
页数我写不了，课本我现在没有

---

你找看 online textbook 然后 screenshot 啦。

---

刚刚找了，照片都截好图了，发不到

---

我们的学校中年考只是考到 3 点多 bab 而已 ......

---

啊酱爽，我们考到第五课也

Answer 1

https://www.youtube.com/watch?v=P2oEIu3EyI0&t=2s

Answer 2

Sistem Kesukuan

·    Sarawak: Iban( Tuai Rumah), Bidayuh( Tua Kapung), Kenyah( Peran Lepo), Kayan (Kelunan Maren), Melanau (Menteri), menyelesaikan pertelingkahan penduduk, memastikan keharmonian, dilantik mengikut kebolehan peribadi

·    Sabah: Orang Tua(Ketua Kampung), diamalkan oleh Kadazandusun, Murut, Bajau( matto’a sebagai pelindung adat, kepentingan anak buah). Majlis Kampung(membantu Orang Tua mengurus adat dan kehidupan seharian), Tukang-tukang Adat( memastikan upacara dilakukan betul bagi mengelakkan bencana)

Sistem Pentadbiran Tempatan

·    SARAWAK: 3 bentuk iaitu Sungai Kerajaan, Sungai Tulin, Sungai Kuripan,Kawasan pedalaman ditadbir oleh Orang Kaya, Berdasarkan sistem penguasaan tanah. Sistem kedatuan: Kerajaan Sawaku ditadbir oleh Datu Merpati Jepang. Keturunannya bergelar Datu Patinggi, Datu Bendahara, Datu Temenggung menjadi wakil Sultan Brunei mentadbir dan membangunkan Sarawak tanpa campur tangan Sultan Brunei

·    SABAH: barat dikuasai Kesultanan Brunei, Timur dikuasai Kesultanan Sulu. Brunei berdasarkan sistem penguasaan tanah oleh pembesar tempatan sebagai wakil sultan. Sistem Datu mewakili Sultan Sulu. Kuasa golongan Datu berdasarkan milikan bilangan hamba dan kemampuan menghantar ufti tetap.Sistem Ketua Bebas: sikap berani dan keperwiraan tokoh mencabar kewibawaan Sultan, berkait dengan keluarga Sultan Brunei atau Sulu, Mempunyai undang-undang sendiri dan tidak diiktiraf kuasa lain, menjalankan pentadbiran di kawasan masing-masing.
谢谢～
能够帮助你是我的荣幸

Comments

你已经简短了是吗？怎么感觉还是很复杂呢 ......

---

对，蛤会 meh

---

对列很复杂，我完全看不懂
你能给我解释下吗

---

5.1 Latar Belakang Latar Belakang Pemerintahan Tempatan di Sarawak dan rejim tempatan Sabah di Sarawak dan Sabah

- Sebelum kedatangan kedatangan kuasa-kuasa luar asing , masyarakat tempatan tempatan di Sarawak Sarawak dan Sabah Sabah telah mempunyai sistem pemerintahan yang berkesan sistem kerajaan yang berkesan .
- Sistem pemerintahan kerajaan yang diamalkan diamalkan ini membawa kestabilan kestabilan dan menyumbang kepada keharmonian serta kemakmuran kemakmuran di negeri - negeri ini .
- Sistem sistem ini menjadi panduan panduan dalam perkembangan membangunkan ekonomi ekonomi , sosial masyarakat dan politik politik masyarakat tempatan tempatan masyarakat di kedua-dua buah negeri.
- Di Sarawak Sarawak , terdapat beberapa kerajaan Melayu Malay government seperti Sawaku, Kalaka Karaka , Samadong dan Melano .
 
(A) Sistem Pemerintahan Tempatan Sistem Kerajaan Tempatan
- Sistem pemerintahan sistem kerajaan di Sarawak Sarawak dan Sabah Sabah mempunyai persamaan persamaan dan perbezaan perbezaan .
- Persamaan asas dan perbezaan perbezaan yang wujud ini mempunyai hubungan langsung dengan perkembangan sejarah perkembangan sejarah sosiopolitik sosiopolitik yang berlaku di kedua-dua buah negeri tersebut.
- Setiap suku kaum tribe di Sarawak Sarawak dan Sabah Sabah mempunyai ketua rumah speaker tetapi disebut mengikut dialek dialek masing -masing , namun semuanya mempunyai maksud yang sama .
 
1. Sistem Kesukuan sistem suku
- Sistem ini dilaksanakan diamalkan oleh masyarakat tempatan masyarakat tempatan di Sarawak Sarawak dan Sabah Sabah .
- Asas asas yang penting penting ialah kepercayaan pegangan dan kepatuhan memerhati adat masyarakat sosial adat .

a) Sistem Kesukuan Sarawak Tribalism in Sarawak
- Masyarakat antara masyarakat yang mengamalkan sistem ini termasuklah Iban Iban , Bidayuh Bidayuh , Kenyah Kenyah , Kelabit dan Kayan Kayan .
- Penekanan focuses on terhadap kepatuhan observance of kepada adat adat .
- Bagi masyarakat masyarakat Iban , rumah pemimpin utama pemimpin utama ialah Tuai Rumah .Beliau menjadi sumber autoriti masyarakat sumber pihak berkuasa .
- Pemilihan pemimpin pemimpin bukan sekadar pilihan bukan sekadar faktor keturunan keturunan , tetapi lebih kepada keupayaan peribadi peribadi .
- Dalam masyarakat Bidayuh Bidayuh community , sumber autoriti authoritative source ialah Tua Kapung old hat .
- Ketua pemimpin dalam masyarakat Kenyah kenya dikenali sebagai Peran Lepo good role , sementara masyarakat Kayan kaya society sebagai Kelunan Maren .
- Bagi masyarakat Melanau masyarakat Melanau , ketua masyarakat masyarakat dikenali sebagai Menteri menteri .
- Pemimpin pemimpin menjadi orang tengah perantara menyelesaikan menyelesaikan pertelingkahan pertikaian dalam kalangan penduduk penduduk dan memastikan keharmonian keharmonian berkekalan berkekalan .
 
b) Tribalisme dalam Sistem Kesukuan Sabah
- Antara masyarakat masyarakat yang mengamalkan sistem ini termasuklah Kadazandusun Kadazandusun , Murut dan Bajau . _
- Pegangan adat adat kepercayaan menjadi alat kawalan sosiopolitik pengawal sosiopolitik yang berkesan .
- Masyarakat masyarakat ini mempunyai pemimpin pemimpin yang dikenali sebagai orang tua Orang Tua ( Ketua Kampung Kampung ) .
- Sebagai pemimpin utama pemimpin utama yang menyelesaikan pertikaian pertikaian Selain itu, sistem pemerintahan kerajaan mengandungi Majlis Kampung Kampung dan Tukang-tukang Adat.
- Majlis Kampung membantu Orang Tua elder dalam pengurusan adat adat pengurusan dan kehidupan seharian kehidupan seharian .
- Tukang-tukang Adat pula memastikan setiap upacara adat adat ritual dilakukan dengan betul betul bagi mengelakkan mengelakkan berlakunya bencana .
- Bagi masyarakat Bajau Bajau community di pantai timur Sabah Sabah pantai timur , pemimpin pemimpin dikenali sebagai matto ' a yang menjadi pelindung adat custom protector dan kepentingan anak buah villagers' interests .
 
2. Sistem Pentadiran Tempatan Sistem Pentadbiran Tempatan
- Pengaruh pengaruh Kesultanan Brunei Kesultanan Brunei ketara ketara di Sarawak Sarawak dan Sabah Sabah .
- Di Sabah Sabah , selain Kesultanan Brunei Kesultanan Brunei , wujud pengaruh pengaruh Kesultanan Sulu Kesultanan Sulu di bahagian pantai timur Sabah Pantai Timur Sabah .
 
a ) Sistem Pentadbiran di Sarawak Administrative System in Sarawak
- Pengaruh Pengaruh Brunei Brunei mempengaruhi pemerintahan kerajaan di Sarawak dipengaruhi oleh sistem pentadbiran Kesultanan Brunei Sistem pentadbiran Kesultanan Brunei Sistem pentadbiran dipecahkan sistem pentadbiran terbahagi kepada tiga bentuk tiga bentuk iaitu Sungai Kerajaan, Sungai Tulin dan Sungai Ku ripan .
- Pentadbiran pentadbiran dijalankan oleh pembesar tempatan menteri tempatan yang menjadi wakil sultan wakil sultan atau pembesar menteri yang mempunyai wilayah wilayah sendiri .
- Kawasan area di Sungai Sarawak Sarawak river ditadbir is managed by Datu Pinggi, Datu Bandar dan Datu Temenggung as wakil on behalf of Sultan Brunei Brunei Sultan .
- Kawasan pedalaman inland ditadbir is administered by Orang Kaya (OK) seperti OK Beti di Padeh , OK Antau di Rimbas , OK Jugah di Lundu Lundu dan OK Gasing di Skrang .
- Kuasa kuasa Kesultanan Brunei Brunei Sultanate di Sarawak Sarawak adalah berasaskan mengikut sistem penguasaan tanah land domination system .
 
(** Gelaran Gelaran Orang Kaya (OK) diberikan oleh Kesultanan Brunei Kesultanan Brunei terutamanya kepada pemimpin Iban dan pemimpin tempatan untuk menonjolkan kedudukan mereka sebagai pemimpin pemimpin .)
 
i.Sistem Kedatuan di Sarawak Datuk Monarki di Sarawak
- Sistem Kedatuan Datuk monarki merupakan sistem pemerintahan sistem tradisi masyarakat Melayu Masyarakat tradisional Melayu di Sarawak Sarawak yang berpusat tertumpu di sekitar sungai Sungai Sarawak Sarawak di sekitar.Sistem ini merupakan kesinambungan kesinambungan daripada sistem kerajaan kerajaan yang terdapat di Sarawak Sarawak .
- Sistem ini diamalkan diamalkan oleh kerajaan-kerajaan awal awal kerajaan yang wujud kewujudan di Sarawak Sarawak .
- Kerajaan Sawaku merupakan antara kerajaan awal early government yang terletak di sekitar Sungai Sarawak Sarawak river around ditadbir managed by Datu Merpati Jepang .
- Keturunan Keturunan Datu Merpati Jepang secara turun-temurun generasi demi generasi menguasai pentadbiran pentadbiran di wilayah ini dengan memakai gelaran memakai gelaran Datu Patinggi , Datu Bendahara (Datu Bandar) dan Datu Temenggung.
- Sewaktu pengaruh forces affect Kesultanan Brunei Kesultanan Brunei , golongan pembesar menteri ini menjadi wakil mewakili bagi pihak Sultan Brunei Sultanate .
- Mereka berkuasa mempunyai mentadbir yang betul untuk menguruskan Sarawak Sarawak tanpa campur tangan tanpa campur tangan Kesultanan Brunei Kesultanan Brunei .
- Mereka bertanggungjawab dalam menjalankan pentadbiran pentadbiran dan membangunkan pembangunan Sarawak Sarawak .
 
b ) Sistem Pentadbiran di Sabah Sistem Pentadbiran di Sabah
- Kawasan pantai barat kawasan pantai barat dikuasai dikuasai oleh Kesultanan Brunei Kesultanan Brunei , manakala kawasan pantai timur kawasan pantai timur dikuasai oleh Kesultanan Sulu Sultanate of Sulu .
- Kuasa Kesultanan Brunei Brunei Sultanate's forces di Sabah Sabah based according to system penguasaan tanah land domination system ..
- Pentadbiran pentadbiran dijalankan oleh pembesar tempatan menteri tempatan yang menjadi wakil sultan sultan representative atau pembesar menteri (pengiran princes ) yang mempunyai wilayah sendiri kawasan tersebut.
- Sultan Sulu sulu sultan memiliki semua tanah di bawah pengaruh pengaruhnya.Namun begitu , pemerintahan rejim diwakilkan telah diamanahkan oleh Datu raja .
- Kuasa kuasa golongan Datu Datuk raja pula bergantung kepada bilangan bilangan hamba hamba ( pengikut pengikut ) dan kemampuan kemampuan menghantar ufti ufti secara tetap kepada sultan sultan .
- Golongan Datu Datuk king inilah yang sebenarnya menjalankan pentadbiran pentadbiran di pantai timur Sabah Sabah pantai timur dan sistem yang dikenali sebagai sistem Datu Dato king .
 
Sistem Ketua Bebas di Sabah sistem ketua bebas di Sabah
- Pada abad ke-17 dan 18, sistem pentadbiran Ketua Bebas independent chiefdom administrative system dijalankan di kawasan-kawasan yang kuasa kuasa Sultan Brunei Brunei Sultan dan Sulu sulu agak lemah lemah atau tidak berkesan invalid .
- Sistem ini bergantung pada kemampuan individu personal ability untuk memerintah peraturan kawasan yang dikuasainya.
- Ketua bebas ketua bebas ini muncul daripada sikap berani berani dan mengekalkan kepahlawanan seseorang tokoh yang mencabar kewibawaan kuasa Sultan sultan di kawasannya .
- Mereka tergolong belongs to atau mempunyai has pertalian family relationship relationship with Sultan Brunei Brunei Sultan or Sultan Sulu Sulu Sultan .
- Mereka mempunyai undang-undang undang-undang tersendiri yang unik dan tidak mengiktiraf tidak mengiktiraf kuasa lain kuasa lain .
- Ketua Antara Ketua Bebas yang dikenali ialah Syarif Osman yang berkuasa berkuasa di daerah Marudu Wanlao antara tahun 1830-1840 dan Datu Kerunding yang berkuasa berkuasa di daerah Tungku pada akhir abad ke-19 .
- Mereka berkuasa berkuasa dan bertanggungjawab yang bertanggungjawab menjalankan pentadbiran pentadbiran di kawasan masing-masing.
 
-------
Kesimpulan menyimpulkan :
- Jelaslah bahawa Sarawak Sarawak dan Sabah Sabah telah mempunyai sistem pemerintahan rejim sistem yang teratur sistematik yang membawa kepada kestabilan kestabilan dan kesejahteraan kemakmuran kepada masyarakat masyarakat .
- Dalam masa yang sama menarik menarik kehadiran untuk menghadiri kuasa luar alien forces .
- Oleh itu, kita seharusnya berwaspada terhadap anasir luar faktor asing yang mampu boleh mengambil alih kuasa kuasa yang ada jika kita tidak bersatu padu perpecahan .

---

啊你能用华文解释给我吗（一次比一次长）
╥﹏╥...

---

5.1 Latar Belakang Pemerintahan Tempatan di Sarawak dan Sabah地方政权的背景在砂拉越和沙巴

- Sebelum kedatangan到来 kuasa-kuasa luar外来势力, masyarakat tempatan 当地社会di Sarawak砂拉越 dan Sabah沙巴 telah mempunyai sistem pemerintahan yang berkesan有效的政府系统.
- Sistem pemerintahan政府系统 yang diamalkan被实践 ini membawa带来 kestabilan稳定 dan menyumbang贡献 kepada keharmonian和谐 serta kemakmuran繁荣 di negeri-negeri ini.
- Sistem系统 ini menjadi panduan指南 dalam perkembangan发展 ekonomi经济, sosial社会 dan politik政治 masyarakat tempatan当地社会 di kedua-dua buah negeri.
- Di Sarawak砂拉越, terdapat beberapa kerajaan Melayu马来政府 seperti Sawaku, Kalaka卡拉卡, Samadong dan Melano.
 
(A) Sistem Pemerintahan Tempatan地方政府系统
- Sistem pemerintahan政府系统 di Sarawak砂拉越 dan Sabah沙巴 mempunyai persamaan相似之处 dan perbezaan差别.
- Persamaan共同点 dan perbezaan差异 yang wujud ini mempunyai kaitan langsung直接关联 dengan perkembangan sejarah 历史发展 sosiopolitik社会政治 yang berlaku发生 di kedua-dua buah negeri tersebut.
- Setiap suku kaum部族 di Sarawak砂拉越 dan Sabah沙巴 mempunyai ketua rumah议长 tetapi disebut mengikut根据 dialek方言 masing-masing各自, namun semuanya mempunyai maksud意思 yang sama一样.
 
1. Sistem Kesukuan部落制度
- Sistem ini dilaksanakan被实行 oleh masyarakat tempatan当地社会 di Sarawak砂拉越 dan Sabah沙巴.
- Asas基础 yang penting重要 ialah pegangan信仰 dan kepatuhan遵守 kepada adat masyarakat社会习俗.

a) Sistem Kesukuan Sarawak砂拉越的部落制度
- Antara masyarakat社会 yang mengamalkan实践 sistem ini termasuklah Iban伊班族, Bidayuh比达友族, Kenyah肯亚族, Kelabit加拉毕族 dan Kayan加央族.
- Penekanan着重 terhadap kepatuhan遵守 kepada adat习俗.
- Bagi masyarakat Iban伊班族社会, pemimpin utama主要的领袖 ialah Tuai Rumah老家. Beliau menjadi sumber autoriti masyarakat社区权威的来源.
- Pemilihan pemimpin领袖的选择 bukan sekadar不仅 faktor keturunan出生的因素, namun lebih 更多kepada kebolehan peribadi个人能力.
- Dalam masyarakat Bidayuh比达友族社会, sumber autoriti权威来源 ialah Tua Kapung老帽.
- Ketua领袖 dalam masyarakat Kenyah肯亚族 dikenali sebagai Peran Lepo好角色, sementara masyarakat Kayan加央族社会 sebagai Kelunan Maren马伦.
- Bagi masyarakat Melanau马兰诺族社会, ketua masyarakat社区领袖 dikenali sebagai Menteri部长.
- Pemimpin领袖 menjadi orang tengah中间人 menyelesaikan解决 pertelingkahan争执 dalam kalangan penduduk居民 dan memastikan确保 keharmonian和谐 berkekalan持久.
 
b) Sistem Kesukuan Sabah沙巴的部落制度
- Antara masyarakat社会 yang mengamalkan实践 sistem ini termasuklah Kadazandusun卡达山-杜顺, Murut 毛律族dan Bajau巴瑶族.
- Pegangan adat习俗的信仰 menjadi alat kawalan sosiopolitik 社会政治的控制器yang berkesan有效.
- Masyarakat社会 ini mempunyai pemimpin领袖 yang dikenali sebagai Orang Tua长老 (Ketua Kampung村长).
- Sebagai pemimpin utama主要领袖 yang menyelesaikan解决 pertikaian争议. Selain itu, sistem pemerintahan政府系统 mengandungi Majlis Kampung村委会 dan Tukang-tukang Adat.
- Majlis Kampung membantu Orang Tua长老 dalam pengurusan adat 习俗管理dan kehidupan seharian日常生活.
- Tukang-tukang Adat pula memastikan确保 setiap upacara adat习俗仪式 dilakukan dengan betul 正确bagi mengelakkan避免 bencana灾难.
- Bagi masyarakat Bajau巴瑶族社会 di pantai timur Sabah沙巴东海岸, pemimpin领袖 dikenali sebagai matto’a yang menjadi pelindung adat 习俗保护者dan kepentingan anak buah村民的利益.
 
2. Sistem Pentadiran Tempatan当地行政系统
- Pengaruh势力影响 Kesultanan Brunei文莱苏丹国 ketara明显 di Sarawak砂拉越 dan Sabah沙巴.
- Di Sabah沙巴, selain Kesultanan Brunei文莱苏丹国, wujud pengaruh势力影响 Kesultanan Sulu苏禄苏丹国 di bahagian pantai timur Sabah沙巴东海岸.
 
a)Sistem Pentadbiran di Sarawak行政系统在砂拉越
- Pengaruh Brunei文莱的势力影响 menyebabkan pemerintahan政府 di Sarawak砂拉越 dipengaruhi被影响 sistem pentadbiran Kesultanan Brunei文莱苏丹国的行政系统. Sistem pentadbiran行政系统 dipecahkan被分成 kepada tiga bentuk三个形式, iaitu Sungai Kerajaan, Sungai Tulin dan Sungai Kuripan.
- Pentadbiran行政 dijalankan oleh pembesar tempatan当地大臣 yang menjadi wakil sultan苏丹的代表 atau pembesar大臣 yang memiliki拥有 wilayah区域 tersebut.
- Kawasan地区 di Sungai Sarawak砂拉越河 ditadbir被管理 oleh Datu Patinggi, Datu Bandar dan Datu Temenggung sebagai wakil代表 Sultan Brunei文莱苏丹.
- Kawasan pedalaman内陆地区 ditadbir被管理 oleh Orang Kaya (O.K.) seperti O.K. Beti di Padeh, O.K. Antau di Rimbas, O.K. Jugah di Lundu伦杜 dan O.K. Gasing di Skrang.
- Kuasa权力 Kesultanan Brunei文莱苏丹国 di Sarawak砂拉越 adalah berasaskan根据 kepada sistem penguasaan tanah土地支配制度.
 
( **Gelaran头衔 Orang Kaya (O.K.) diberikan oleh Kesultanan Brunei文莱苏丹国 terutamanya kepada pemimpin Iban伊班族领袖 dan pemimpin tempatan当地领袖 untuk menonjolkan呈现 kedudukan地位 mereka sebagai pemimpin领袖.)
 
i. Sistem Kedatuan di Sarawak拿督君主制度在砂拉越
- Sistem Kedatuan拿督君主制度 merupakan sistem pemerintahan政府系统 tradisi masyarakat Melayu马来传统社会 di Sarawak砂拉越 yang berpusat集中 di sekitar Sungai Sarawak砂拉越河四周. Sistem ini merupakan kesinambungan连续性 daripada sistem kerajaan政府系统 yang terdapat sebelum ini di Sarawak砂拉越.
- Sistem ini diamalkan被实践 oleh kerajaan-kerajaan awal早期政府 yang wujud存在 di Sarawak砂拉越.
- Kerajaan Sawaku merupakan antara kerajaan awal早期政府 yang terletak di坐落在 sekitar Sungai Sarawak 砂拉越河四周 ditadbir被管理 oleh Datu Merpati Jepang.
- Keturunan后代 Datu Merpati Jepang secara turun-temurun一代又一代 menguasai 控制 pentadbiran行政 di wilayah区域 ini dengan memakai gelaran戴着头衔 Datu Patinggi, Datu Bendahara (Datu Bandar) dan Datu Temenggung.
- Sewaktu pengaruh势力影响 Kesultanan Brunei文莱苏丹国, golongan pembesar大臣 ini menjadi wakil 代表bagi pihak Sultan Brunei文莱苏丹.
- Mereka berkuasa有权利 mentadbir 管理Sarawak砂拉越 tanpa campur tangan 不受干涉Kesultanan Brunei文莱苏丹国.
- Mereka bertanggungjawab负责 menjalankan pentadbiran行政 dan membangunkan发展 Sarawak砂拉越.
 
b)Sistem Pentadbiran di Sabah行政系统在沙巴
- Kawasan pantai barat西海岸地区 dikuasai被控制 oleh Kesultanan Brunei文莱苏丹国, manakala kawasan pantai timur东海岸地区 dikuasai 被控制oleh Kesultanan Sulu苏禄苏丹国.
- Kuasa Kesultanan Brunei文莱苏丹国的势力 di Sabah沙巴 berasaskan根据 sistem penguasaan tanah土地支配制度..
- Pentadbiran行政 dijalankan oleh pembesar tempatan当地大臣 yang menjadi wakil sultan苏丹代表 atau pembesar大臣 (pengiran诸侯) yang memiliki 拥有wilayah区域 tersebut.
- Sultan Sulu苏禄苏丹 memiliki拥有 semua tanah所有土地 di bawah pengaruhnya势力影响. Namun begitu, pemerintahan政权 diwakilkan被委托 oleh Datu王.
- Kuasa权力 golongan Datu拿督王 pula bergantung依靠 pada milikan拥有 bilangan hamba奴隶的数量 (pengikut追随者) dan kemampuan 能力 menghantar送 ufti贡品 secara tetap固定 kepada sultan苏丹.
- Golongan Datu拿督王 inilah yang sebenarnya真实 menjalankan进行 pentadbiran行政 di pantai timur Sabah沙巴东海岸 dan sistem ini dikenali sebagai sistem Datu拿督君王制度.
 
i. Sistem Ketua Bebas di Sabah独立酋长制度在沙巴
- Pada abad ke-17 dan 18, sistem pentadbiran Ketua Bebas独立酋长行政制度 dijalankan di kawasan-kawasan yang kuasa权力 Sultan Brunei文莱苏丹 dan Sulu苏禄 agak lemah弱 atau tidak berkesan无效.
- Sistem ini bergantung依靠 pada kemampuan individu个人能力 untuk memerintah统治 kawasan yang dikuasainya.
- Ketua bebas独立酋长 ini muncul出现 daripada sikap berani 勇敢的态度dan keperwiraan英雄主义 seseorang tokoh人物 yang mencabar挑战 kewibawaan权威 Sultan苏丹 di kawasannya.
- Mereka tergolong属于 atau mempunyai有 pertalian keluarga家庭关系 dengan Sultan Brunei文莱苏丹 atau Sultan Sulu苏禄苏丹.
- Mereka mempunyai undang-undang法律 tersendiri自己独特的 dan tidak mengiktiraf不承认 kuasa lain其他权力.
- Antara Ketua Bebas酋长 yang dikenali ialah Syarif Osman yang berkuasa有势力 di daerah Marudu万劳县 antara tahun 1830-1840 dan Datu Kerunding yang berkuasa有势力 di daerah Tungku pada akhir abad ke-19.
- Mereka berkuasa有势力 dan bertanggungjawab负责 menjalankan pentadbiran行政 di kawasan masing-masing.
 
-------
Kesimpulan总结:
- Jelaslah bahawa Sarawak砂拉越 dan Sabah沙巴 telah mempunyai sistem pemerintahan政权系统 yang teratur有系统的 yang membawa kepada kestabilan稳定 dan kemakmuran繁荣 kepada masyarakat社会.
- Dalam masa yang sama menarik吸引 kehadiran出席 kuasa luar外来势力.
- Oleh itu, kita seharusnya berwaspada警惕 terhadap anasir luar外来因素 yang mampu能够 mengambil alih接管 kuasa势力 yang ada jika kita tidak bersatu padu不团结.